ZAMAN VE MEKÂN KAVRAMI

Zaman dediğimiz kavram aslında mekândan ayrılamayan iki an arasındaki geçiş sürecidir. Ünlü fizikçi Julian Barbour, zamanın tarifini şöyle yapmaktadır: "Zaman eşyaların pozisyonlarını değiştirme ölçüsünden başka bir şey değil. Bir sarkaç sallanır, saatin kolları ilerler."der.Nerdesiniz ve hangi süreçtesiniz? İnsanlar en çok sevindikleri ve hüzünlendikleri zamanları akıllarında tutarlar. Geriye kalan ise sadece teferruattan ibarettir. Yalnızca hislerimizden geriye kalan, bizim teferruat diye nitelendirdiğimiz mantık sürecini ise sadece geri dönüşüm kutusuna atılmış bilgi deposu olarak mı görmeliyiz?Bence en çok geri dönüşüm kutusuna yolladığımız bilgilerin toplamı bizim hayat tecrübelerimizi oluşturmaktadır. İnsanın en çok hata yaptığı zamanlarının; mutlu ve hüzünlü zamanları olduğunu sayarsak, tecrübeye dair atlanılmış çok fazla kaynağı önemsemediğimizi göreceğiz.İlkokula başladığımız günü çoğumuz hatırlamamakla beraber ilk öğretmenimizin kim olduğunu çoğumuz hatırlarız. Çoğumuz sevdiğimiz insanları ya da sevmediklerimizi neden sevmediğimizi hatırlamazken sadece bilincimizde onlara karşı hissettiklerimiz kalmıştır.Hislerimizle hareket ettiğimizde çok fazla hata yaptığımızı biliyorsak neden mantığa dair olan bilgileri silmeyi tercih ediyor olabiliriz? Burada mantık ve duyguların eşit dağılımını içimizde fark etmediğimiz sürece kendi içimizde eksik şekilde depoladığımızı göreceğiz.Az ileride uçurtma uçurmaya çalışan esmer tenli çocuğun uçurtmasını kaçırdıktan sonra oturup ağladığı çoğumuzun hafızasında kalırken onu uçurtmayı kaçırma anını çoğumuz hatırlamakta zorluk çekeriz. Oysaki nedenlerin oluşturduğu sonuçları fark edebilmek olayların gidişatını değiştirebilmektedir.İlk oynadığımız maçımızda yediğimiz golün ise yerinin önemi yoktur. Kimi zaman mekânın neresi olduğu da dâhil olmak üzere mekânın şekline, ismine, koordinatlarına önem vermeyiz. Oysa tırtılı kelebek yapacak olan mekân ya bir ağaç dalıdır ya da bir taşın huzurlu yüzeyidir. Asla bir nemli, savunmasız bir göl kenarında kelebek olamayacaktır. Burada zaman kadar canlılar için mekânının önemini de fark etmekteyiz.Zaman kavramı, bir çemberin içinde tekrar eden olaylar diziniyken mekân ise sürekli değişiklik gösterebilen top yekûn bir kavramdır. Yaratılışın bu iki kavramının sonucu ise ölümdür. Bütün canlılar zaman ve mekâna bağlıdırlar. Hafızamızdaki hatıralar arasında kıyas yapmadığımızda bu kavramın nasıl yok olduğunu görebiliriz.Demek ki sadece zaman ve mekân kavramı haricinde olaylar dizininin de sebep, gelişme sonucunun da bilinmesi gerekmektedir.Dostça kalın...